Czym jest MBO i co warto o nim wiedzieć?

MBO to skrót od angielskiej nazwy Management by Objectives, tłumaczonej jako zarządzanie przez cele. Polski odpowiednik określenia jest równocześnie skróconą jego definicją. MBO jest metodą zarządzania przedsiębiorstwem, sformułowaną w latach 50. przez Petera Druckera w książce „Praktyka zarządzania”. To skuteczny system, angażujący pracowników wszystkich szczebli w działania na rzecz rozwoju przedsiębiorstwa, firmy czy organizacji. Podstawowe założenia metody MBO nie są skomplikowane, jednak system ich wdrożenia musi być kompleksowo zaplanowany i dostosowany do potrzeb konkretnej instytucji.

MBO, czyli Zarządzanie przez Cele

Metoda MBO polega na wprowadzeniu systemu motywacyjnego, który zwiększy zaangażowanie pracowników w powierzone im zadania i pozwoli samodzielnie przejmować inicjatywę w intensyfikacji działań rozwojowych. Podstawą do wdrożenia MBO jest jasne sformułowanie celów, opierające się na ścisłej współpracy w tym zakresie pomiędzy pracownikiem a przełożonym. Należy przy tym opracować odpowiednie narzędzia, mierzące efekty podejmowanych działań i za ich pomocą dokonywać okresowych ocen rezultatów. Ważne jest, aby określanie celów było wspólne, czyli odbywało się na zasadach partycypacji. To właśnie wkład własny w opracowywanie programu jest czynnikiem mobilizującym pracownika.

W MBO najistotniejsze jest zaangażowanie w program pracowników wszystkich szczebli. Polega to na powiązaniu celów indywidualnych z celami nadrzędnymi. Oznacza to, że każdy cel – nawet ten najmniejszy – wspiera większe cele, przybliżając firmę do ich realizacji. Dzięki temu każdy pracownik może zyskać poczucie wagi podejmowanych aktywności i konkretną wiedzę na temat kierunku, w jakim zmierza jego firma. Definiowanie celów odbywa się metodą kaskadową, a więc na poszczególnych szczeblach hierarchii. Pracownicy muszą mieć także możliwość samodzielnego opracowywania dróg realizacji. Świadomość wpływu na ich ukształtowanie będzie silnym determinantem do podążania wyznaczoną ścieżką.

Jakie muszą być cele w MBO?

Wiemy już, że cele w MBO muszą być precyzyjnie zdefiniowanie i adekwatne do indywidualnych potrzeb – zarówno całej firmy, jak i poszczególnych pracowników. Rezultat końcowy powinien być z jednej strony klarowny, ale z drugiej pozostawiać możliwość modyfikacji w obrębie sposobów realizacyjnych. Jednym z efektów wdrożenia MBO jest bowiem pobudzenie kreatywności i innowacyjności pracowników.

Charakterystyczną cechą metody MBO jest wysokie stawianie poprzeczki  i formułowanie  celów bardzo ambitnych, często postrzeganych jako abstrakcyjne. Według autora metody, takie postępowanie pomaga wyeliminować mało istotne cele i znaleźć jak najszybszą drogę do realizacji tych priorytetowych. Przy określaniu celów w metodzie MBO pomocny może okazać się system SMART. Zgodnie z nim ustalane cele muszą być konkretne, mierzalne, osiągalne, realne i określone w czasie.