Wartościowanie stanowisk pracy to proces, który jest niezbędny, aby móc zbudować odpowiedni system wynagrodzeń, premiowania, ale także skutecznego zarządzania pracownikami firmy. Przeprowadza się je, w celu ustalenia względnych wartości danych stanowisk pracy dla przedsiębiorstwa. Można dzięki niemu określić, które stanowiska są bardziej wartościowe, a które mniej i uporządkować ich hierarchię, identyfikując te, które odgrywają kluczową rolę w firmie. Znając wartość poszczególnych stanowisk, można stworzyć przejrzystą strukturę, w której każde z nich jest przyporządkowane do odpowiedniej kategorii zaszeregowania. To podstawa konieczna do stworzenia tabeli wynagrodzeń. Jednak korzyści z przeprowadzenia wartościowania stanowisk pracy są znacznie większe.
Po co przeprowadza się wartościowanie stanowisk pracy?
Największą korzyścią wynikającą z przeprowadzenia wartościowania stanowisk pracy jest oczywiście stworzenie obiektywnie uzasadnionego taryfikatora i tabeli wynagrodzeń. Dzięki temu pracodawca będzie mieć pewność, że zapewnia swoim pracownikom równą płacę za pracę o tej samej wartości. Wynagrodzenia poszczególnych pracowników będą więc obiektywnym odzwierciedleniem rzeczywistej wartości piastowanych przez nich stanowisk dla całej firmy.
Mimo iż podstawowym celem przeprowadzania wartościowania stanowisk pracy w firmach jest określenie wysokości płac pracowników i stworzenie spójnego systemu płac (siatka płac), to proces ten ma również inne zastosowania. Znając względne wartości danych stanowisk w obrębie firmy, można bowiem również sprawniej zarządzać przedsiębiorstwem, rozkładając pracę optymalnie pomiędzy poszczególnych pracowników. Takie usystematyzowanie zarządzania poziomami stanowisk w firmie przynosi szybko realne korzyści, gdyż jasno zdefiniowane zostają wewnętrzne zależności między nimi. Powstaje przejrzysta hierarchia stanowisk.
Jeżeli organizacja zdecyduje się na systematyczne dokonywanie wartościowania stanowisk pracy i będzie stale porównywać się z rynkiem, to jej działalność będzie optymalnie dopasowana do jego aktualnych potrzeb. Dzięki takiemu podejściu na bieżąco można dokonywać niezbędnych zmian w jej strukturach, stawiając na najefektywniejsze rozwiązania.
Na czym polega wartościowanie stanowisk pracy?
Określenie wartości poszczególnych stanowisk pracy to pracochłonne i czasochłonne zajęcie. Najlepiej zlecić to zewnętrznej firmie specjalizującej się w przeprowadzaniu analiz biznesowych, doradztwie oraz usprawnianiu działania przedsiębiorstw. Specjaliści zatrudnieni w takiej firmie wybiorą odpowiednią metodę wartościowania, a następnie zdecydują, jakie kryteria wyceny dobrać, jak zmierzyć efekty pracy na poszczególnych stanowiskach i oszacować ich wpływ na rezultaty osiągane przez przedsiębiorstwo. Dokładnie przeanalizują, czym zajmują się osoby na określonych stanowiskach, ile czasu zajmuje im wykonywanie zadań i jaką wartość dodaną daje ich praca w całym procesie albo produkcie końcowym.
Wartościowanie rozpoczyna się od przeprowadzenia analizy struktury stanowisk. Na tym etapie określany jest podstawowy zakres obowiązków na określonych stanowiskach, a następnie oceniany jest również przepływ informacji w ramach procesów biznesowych i pomocniczych. Tak powstaje hierarchia stanowisk, z której można łatwo wywnioskować, które z nich mają największy wpływ na budowanie wartości dodanej dla oferowanych produktów czy usług. Następny krok to pomiar procesów. Dzięki niemu można przeanalizować koszt poszczególnych działań pracowników. Na koniec powstaje opracowanie wyników wartościowania pracy. Znajduje się w nim: analiza porównawcza wynagrodzeń w porównaniu z rynkiem, analiza porównawcza stanowisk wewnątrz firmy, a także analiza porównawcza wyników pomiaru w odniesieniu do wydajności pracy na danym stanowisku.
Korzystając z wartościowania stanowisk pracy, firmy mogą zmodyfikować bądź rozbudować swój system motywacyjny, zoptymalizować podział odpowiedzialności i zadań między stanowiskami, a także znacznie zwiększyć efektywność swoich zasobów. Proces ten mogą stosować zarówno duże przedsiębiorstwa, jak i małe firmy zatrudniające kilku pracowników.